ÇİL (YAPRAK DELEN) HASTALIĞI

Saygıdeğer Okuyucularım;

                Çil hastalığı, kayısı ve diğer taş çekirdekli meyvelerde görülen önemli bir hastalıktır. Hastalık, yapraklar üzerinde yuvarlak, küçük, kırmızı lekeler şeklinde görülür. Daha sonra bu lekeler büyür ve ortaları kuruyarak, dökülür ve tipik hastalık delikleri meydana gelir. Adeta yapraklarda saçma ile delinmiş gibi bir görünüm meydana gelir. Fazla zarar görmüş yapraklar, dökülür ve Yaz Ortası’nda ağaçlar yapraksız kalabilir. Yapraklarda ilk görülen bu yuvarlak lekelerin kenarları, koyu kırmızımtrak; orta kısımları ise daha açık renktedir. Kiraz ve şeftalilerde, yeni yeşil sürgünlerde de başlangıçta kırmızımtrak, ekseri uzun aynı lekeler meydana gelir. Bu lekeciklerin büyüdükçe ortaları kahverengileşir ve hastalık bulaşmış olan bu dallardaki tomurcuklar, kahverengi olur. Üzerleri, zamkla örtülü bir görünüş alır. Hastalıklı bu sürgün ve tomurcuklar, kurur. Hastalık aynı zamanda meyveler üzerinde de (kayısı, şeftali, kiraz) kırmızı kenarlı, yuvarlak noktalar halinde lekeler meydana getirebilir. Böylece meyveler, sakatlanır ve kurur. Bilhassa kayısılarda, bu sebebi ile yaprak ve meyvelerde önemli zarar meydana gelir. Sürgün yaralı kayısılarda, daha az görülür. Ayrıca lekeli meyve ve zarar görmüş dallardan zamk çıkar.

                Yukarıda bahsi geçen bütün hastalık belirtilerinin sebebi, Clasterosporium Carpophilum mantarıdır. Kış Aylarını çok hücreli spor olarak; ağaçta asılı kalan meyvelerde, hastalıklı dökülmüş yapraklarda ve özellikle ölü tomurcuklar ile dal yaralarında geçirir. İlkbahar’da hastalıkları yapacak ve yayacak sporlar, özellikle bu eski dal yaralarında teşekkül eder. Sporların, yani hastalığın yayılması, yağmur vasıtasıyla olur. Bu sebeple; ağaçlarda çilli ve delikli yapraklar, alt kısımlarda fazla görülür. En üst yapraklar, ekseri sağlam kalır. Sporların çoğalmasında rutubetin rolü büyüktür. İlkbahar’ı yağışlı ve rutubetli geçen seneler, hastalığın artışına sebep olur. En fazla zararlar, İlkbahar’da kötü hava şartları olan bölgelerde görülür. Mahsül zarara uğrar ve tamamen mahvolabilir. Gelecek yılın gözleri azalır. Birkaç yıl arka arkaya görülen hastalık, ağaçları zayıflatır. Meyveler üzerinde meydana gelen lekeler, meyve kalitesini düşürür.

Mücadelesi

                Sonbahar’da, yaprakların dökümünden hemen sonra, bakırlı ilaçlardan faydalı olanları kullanılmalıdır. Ayrıca İlkbahar’da, çiçekten önce gözlerin kabarma devresinde ve çiçek taç yaprakları dökülünce yapılmalıdır.

                Bir başka konu ve yazımda buluşmak üzere…

Saygılarımla,

İbrahim Tınaztepe