BAMYA YETİŞTİRİLMESİ

Saygıdeğer Okuyucularım;

Bu yazımda sizlerle bamya yetiştirilmesi ile ilgili bilgileri paylaşacağım.

Bamyanın Latincesi “hibiscus esculentus”dur. Bamya tohumları Nisan Ayı’nın ortalarından itibaren ekilmeye başlanabilir. Bamya, soğuktan pek korkar; sıcak ve ılık iklimlerde yetiştirilir. Bamyanın boyu ılık iklimlerde bir metre, İçel ve Antalya gibi Akdeniz Sahilleri’ndeki sıcak illerimizde ise bamya bir buçuk ile iki metre boyunda; adeta küçük bir ağaç fidanı halinde büyümektedir. Bamya çeşitleri şu şekildedir :

Sultani bamya, bilhassa İstanbul’da en çok ekilen bamya çeşididir. Eti yumuşak, gevrek ve lezzetlidir. Hem yaş, hem de konserveciliğe elverişlidir.

Balıkesir bamyası, en fazla Balıkesir ve İzmir illerinde yetiştirilir. Meyvesi orta büyüklükte, şişkince, fazla etli, gevrek, az çekirdekli makbul bir çeşittir. Yaş olarak ve konservecilikte sarf edilir.

Amasya bamyası, Amasya İl’inde çok ekilen ve kurutulan bir bamya çeşididir. Amasya bamyası, çiçek açar açmaz derhal toplanır. Gayet küçük olan meyveleri ipe dizilip kurutulduğu için bunun adına “çiçek bamyası” adını da verirler. Kışın çok sarf edilir.

Bamya, toprak seçmez. Süzek, kumlu – killi veya killi – kumlu toprakları sever. Bamyanın gübre ihtiyacı azdır. Yetiştirileceği parsele kıştan dönüm başına iki bin, üç bin kilogram çiftlik gübresi verilirse, bol ve iyi mahsül almak mümkündür. Kır tarlalarda yapılan yetiştiricilikte, çiftlik gübresini hiç kullanmadan da ürün almak mümkündür.

Bamya tohumunun ekildikten sonra kolayca çimlenebilmesi için toprağın iyi hazırlanmış ve nemli olmasını ister. Bamya tohumu dikiminde açılan deliklere iki veya üç adet tohum atılır. Tohumlar, üç veya dört santimden fazla derine ekilmemelidirler. Tohumların kolaylıkla çimlenmesi için yirmi dört saat kadar ılık su içinde bırakmak çok faydalı olur. Tohumlar ekildikten on beş gün sonra çimlenip toprağın yüzüne çıkmaya başlarlar. Bitkiler, üç veya dört yapraklı olduğu zaman birinci çapa ile beraber seyreltme yapılır. Bir tane kuvvetli fide bırakılır; diğerleri kesilip atılır.

Bahçelerde bamyalara erken su verilmemelidir. İlk zamanlarda çapalama işine önem verilmeli; ancak bamyalar, çiçek açıp mahsul bağladıktan sonra sulanmalıdırlar. Sıcak bölgelerde bamyalara haftada iki defa su vermek lazımdır. Tarla ziraatinde sulama imkanı varsa; bamyalara küçük iken bir defa, çiçeklendikten sonra da iki defa su vermek çok faydalıdır. Bamya yetiştiği çevrenin iklim şartlarına göre bamyanın toplanma zamanı geldiğinde elle birer birer toplanmalıdır. Bamyaların vaktinde toplanmaması onları çabuk kartlaştırıp çekirdeklenmelerine sebebiyet verir.

Bamyaların meyve, dal ve yaprakları üzerinde ince tüyler vardır. Bu tüylere el değince kaşındırır. Bundan dolayı bamya toplayanlar ellerine ya bir eldiven giyerek ya da bir bez sararak bamyaları saplarından koparmak suretiyle toplarlar. Zamanla bamya yaprakları üzerinde pas hastalığı görülür. Bu gibi durumlarda %2’lik bordo bulamacı atılarak, hastalık tedavi edilir.

Bir başka konu ve yazımda buluşmak üzere…

Saygılarımla,

İbrahim Tınaztepe