FINDIK DİKİMİ ve YETİŞTİRİLMESİ İLE İLGİLİ ÖNEMLİ BİLGİLER (1)

Saygıdeğer Okuyucularım;

Bu yazımda sizlerle fındık meyvesinin yetiştirilmesiyle ilgili bilgileri paylaşacağım.

Değişik türde fındık çeşitleri bulunmaktadır. Bazı çeşit fındıklar, sivri olup taze olarak tüketilmektedir; “Değirmendere Fındığı” gibi. Ancak bu fındıkların yağ oranı azdır. Bir de yuvarlak fındıklar vardır. Bu fındıklar, yağlı fındıklar olup ticarette en fazla tutulan fındıklardır; ancak bu fındıklar da kendi aralarında çok yağlı ve az yağlı olarak ayrılmaktadır. Fındık meyvesinin yağlı, yuvarlak ve iri olması; fabrikalarda kırıldığı zaman fazla iç vermesi, ticaret için diğer fındıklara nazaran en makbulüdür. İyi bir şekilde bakımını yaptığımız fındıklardan çeşit durumuna göre bir kilo kabuklu fındıktan %47 ile %52 arasında iç alınabilir.

Fındık bitkisinin umumi olarak yetişme yerleri, narenciye ve kestane mıntıkalarıdır. Fındığın toprak isteği;  bütün bitkilerde olduğu gibi fındık da kendine en uygun şekilde istenilen toprağa dikilirse, verimi de en iyi şekilde olacaktır. Kumlu ve killi topraklar, fındık için uygundur. Kireç ve kum oranı çok olan topraklarda fındık bahçesi kurmak ve fındık yetiştirmek mümkün değildir. Eğer böyle yerlerde fındık yetiştirmek mecburiyeti olursa, bu gibi tarlaların topraklarını ıslah ederek ancak bu şekilde fındık yetiştirebiliriz. Mesela; bir tarlada kum, kireç, kil ve humustan hangisi noksan veya az ise noksan maddeleri dışarıdan getirerek tarlanın toprağına karıştırırız ve böylelikle fındığın yetişebileceği uygun bir toprak sağlamış oluruz. Bir toprağın içinde her türlü bitkinin yetişmesi için ve en faydalı toprak denmesi için; içinde %50 ile %60 kil, %25 ile %30 kum, %10 ile %15 kireç, %4 ile %10 humus karışımı olmalıdır. Ayrıca yön olarak ise sıcak iklimlerde sıcak rüzgarlara ve kıbleye karşı, soğuk iklimlerde ise İlkbahar’ın donlarına karşı korumak amacıyla Kuzey ve Doğu yönlerine fidanlık yapmamız uygun netice vermeyecektir.

Fındık ağaçları, ovalara nazaran bayır yerlerden daha fazla hoşlanırlar. Ayrıca sabahtan akşama kadar güneş gören yerler olursa, en iyi verim, almamız mümkün olacaktır. Fındık dikeceğimiz yerler, çok tepeli ise bu gibi yerleri taş duvarlarla kademeli şekilde teras yaparak tesviye etmemiz gerekir. Tesviye yapmadan dikilecek fındık ağaçlarımız, zamanla yağmur sularının tarlaların üstünü yıkaması; ayrıca çapa ve belleme esnasında fındık ağaçlarının diplerindeki toprağın kaymasından veya akmasından dolayı kökleri meydana çıkacaktır. Bundan dolayı kuraklığa karşı çok az dayanma gücü kalacaktır. Bu sebepten dolayı da ağaçlarımız, zayıflayacak ve meyve de vermeyecek; verse de çok ufak verecektir. Fındık ağaçları, soğuk toprakları sevmezler. Rutubeti çok olan tarlalarda fındık bahçesi kurmak mecburiyetinde kalırsak, kanallar açarak suların akmasını sağlamamız ve fındıklıklarda su birikmesini önlememiz gerekir. Fındık ocaklarının arasındaki mesafelerinin durumu ise yapılacak işe göre belirlenmesi gerekir. Eğer fındıkların arasında ara ziraati yapacaksak, o zaman ocak aralarında mesafe on bir metre olmalıdır. Eğer ara ziraati yapılmayacak ise altı metre mesafeyle fidanlarımızı ekmeliyiz. Eğer ara ziraati yapacak; fasulye, patates, mısır gibi sebzeler ekeceksek bunları da fındık ocaklarından bir buçuk metre uzağa dikmemiz gerekir. Bu bitkileri fındık ocağının hemen dibine dikersek; fındıklara gölge yapacak, havasız bırakacak ve fındık vermesini engelleyecektir. Ayrıca değişik hastalıklara yakalanma riskleri de artacaktır.

Fındık dikilecek çukurların araları, iki metre; derinlikleri de bir metre olmalıdır. Fidan çukurları erken açılıp ne kadar çok zaman beklerse, o kadar faydalı olur. Yeni fındık bahçesi kurarken seçilecek fidanlar; gayet güzel, doğru düzgün, dalsız ve budaksız, sağlıklı, genç, bir veya iki yıllık, kuvvetli, tomurcukları iyi gelişmiş, boyları da bir veya bir buçuk metre büyüklüğünde ve bolca mahsul veren ocakların diplerinden seçmemiz en sağlıklısı olacaktır. Ayrıca fidan dikiminden önce yanmış ve çürümüş eski çiftlik gübresi, suyla karıştırılarak bulamaç haline getirilip fidan kökleri, bu bulamaca batırılırsa tutması ve gelişmesi daha sağlıklı olacaktır. Fidan köklerinin toprağa iyice yapışması için dikimden sonra bolca su vermemiz gerekir.

Bir başka konu ve yazımda buluşmak üzere…

Saygılarımla,

İbrahim Tınaztepe