Meyve Ağaçlarındaki Hastalıkların Çeşitlerine Göre Verdikleri Zararları

Elma Küllemesi – Zararı: Filizlenmeden (gözlerin kabarmasından) hemen sonra yeni sürgünlerde, yapraklarda, özellikle yaprakların alt yüzünde, çiçek tomurcuklarında ve çiçeklerde bilhassa sürgün uçlarında beyaz ve unlanmış bir tabaka şeklinde görülür. Hasta yapraklar gelişemez, yavaş yavaş kahverengi olur ve aslında dik duran yapraklar büzülüp kıvrılır ve kururlar. Tahrip olan çiçek taç yaprakları, yeşil renk alır. 

Zayıf kalır ve sonunda kurur. Çiçeklerden meyve alınamaz. Ekseri çok hasta ağaçların yanında sıhhatli ağaçlar da bulunur. Külleme hastalığı meyvelerde de görülebilir; hastalıklı meyvelerin renkleri bozulur ve çatlar. 

Monilia (Meyve Çürümesi) – Zararı: Elma, erik, armut, vişne, kiraz ve şeftalinin olgunlaşan meyvelerinde önceleri açık, sonraları koyulaşan çürükler meydana gelir. Daha sonra bunların üzerinde merkezleri bir, daireler halinde gri veya beyaz sporlar görülür. Hastalığa tutulmuş meyveler ya hasattan önce düşerler ya da ağaç üzerinde kuruyarak buruşur, mumyalaşır ve dallarda asılı kalır. Hastalık, yumuşak çekirdeklilerde siyah çürüme şeklinde meydana gelir. O zaman gri küf meydana gelmez. Bilhassa meyvenin içi çürür ve dışı siyahlaşır. Monilia, taş çekirdekli meyve ağaçlarında genç dalların uçlarından itibaren kurumalarına sebep olur. Zamk çıkarır; ayrıca çiçek gözlerinin etrafında zamk ifrazı ile gözlerin kurumasına ve meyve oluşumuna da mani olur. İlkbahar’da çiçek açma zamanında çiçekler, dondan zarar görmüş gibi kararır ve kurur.  

Yaprak Delen Hastalığı – Zararı: Kayısı ve diğer taş çekirdekli meyvelerin önemli bir hastalığı olup hastalıklı yapraklar üzerinde yuvarlak küçük kırmızı lekeler şeklinde görülür. Sonra bu lekeler büyür, ortaları kuruyarak dökülür ve tipik hastalık delikleri meydana gelir. Adeta yapraklar, saçmayla delinmiş gibi bir görünüş meydana gelir; fazla zarar görmüş yapraklar dökülür. Yaz ortasında ağaçlar yapraksız kalabilir. Yapraklarda ilk görülen bu yuvarlak lekelerin kenarları, koyu kırmızımtırak; orta kısımları, daha açık renktedir. Kiraz ve şeftalilerde, yeni yeşil sürgünlerde de başlangıçta kırmızımtırak, ekseri uzun aynı lekeler meydana gelir. Bu lekeciklerin büyüdükçe ortaları kahverengileşir ve hastalık bulaşmış olan bu dallardaki tomurcuklar kahverengi olur. Üzerleri zamkla örtülü bir görünüş alır. Hastalıklı bu sürgün ve  tomurcuklar kurur. Hastalık, aynı zamanda meyveler üzerinde de (kayısı, şeftali, kiraz) kırmızı kenarlı yuvarlak noktalar halinde lekeler meydana getirebilir. Böylece meyveler sakatlanır ve kurur. Bilhassa kayısılarda, bu hastalık sebebiyle yaprak ve meyvelerde önemli zarar meydana gelir. Sürgün yaraları kayısılarda daha az görülür. Lekeli meyve ve zarar görmüş dallardan zamk çıkar.

Elma Göz Kurdu (Elma Çiçek Delicisi) – Zararları: Elma ve armutlarda önemli zarar yapan haşerenin tahribatı kolaylıkla fark edilir. Elma ve armut çiçeklerinin bir kısmının çiçek taç yapraklarının açılmadığı ve balon şeklinde kapalı kaldığı görülür. Açılmayan bu çiçekler, başlangıçta kahverengileşir, sonra karararak kurur. Böyle tomurcukların içinde bacaksız, açık sarımsı veya krem renginde kurtlar veya haşerenin pupaları görülür. Çiçeğin iç kısmı, yani taç yaprakları yenmiştir vaziyette görülür.

Bir başka konu ve yazımda buluşmak üzere…

Saygılarımla,

İbrahim Tınaztepe