KIRAÇLARDA MEYVE BAHÇESİ NASIL KURULMALIDIR?

Saygıdeğer Okuyucularım;

Genel olarak meyve bahçeleri ya fidan dikilerek, ya da ağaçların gelecekleri yerlerde tohumdan fidan yetiştirilmek suretiyle kurulur. Fidan dikilmek suretiyle meyve bahçesi tesisi, sulama imkanları bulunan yerlerde yapılır. Çünkü; fidanlıklardan sökülerek getirilen fidan, yeni yerinde tutup büyüyebilmesi için suya muhtaçtır. Kıraç alanda su olmadığına göre bu şekil bir bahçe tesisi de yapılamaz.

Tohumla bahçe kurulduğu zaman, sulamaya ihtiyaç kalmaz. Çünkü; tohumdan yetişen ağaç, toprağa saldığı derine giden kazık kökü ile derinlerdeki suyu alır ve toprak üstündeki kısımlarını, aldığı bu suyun yetişeceği ölçüde büyütür. Bu yüzdendir ki; örneğin bir ahlat tohumundan meydana gelen bir çöğürü Ağustos Ayında söküp bakacak olursak, çok defa bir metreye yakın bir kazık kök bulunduğu halde toprağın üstündeki gövdesinin ancak bir karış kadar olduğu görülür.

Kıraçta tohumla meyve bahçesi kurarken, ilk olarak tıpkı fidanla bahçe kuruyormuş gibi arazi üzerinde fidanların gelecekleri yerler, işaretlenir. Buralarda, fidan çukurlarına benzer ocaklar açılır ve bu ocaklara fidan dikilecek yere iki veya üç tane tohum atılır. Tohumlar ya Sonbahar’da bu ocaklara ekilirler; ya da kum içerisinde katlanarak, erken İlkbahar’da yerlerine konurlar. İlkbahar’da çimlenme başladıktan sonra her ocakta en kuvvetli gelişen bir fidan bırakılarak, diğerleri çekilir ve bırakılan fidanın dibi muntazam işlenerek, o yıl büyümesi sağlanır. Eğer ağaç yeteri kadar büyürse, o sene durgun göz aşısı ile yerinde aşılanır; yok eğer yeterli derecede kuvvetlenmezse, ertesi sene yazın aşı yapılır. Bu şekilde yerinde yetişen ve aşılanan fidanların çok iyi geliştikleri görülür ve kıraçta en iyi bahçe kurma şekli budur.

Kıraç Alanda Hangi Meyveler Yetişir?

Kıraç alana ancak kazık köklü olan veya çok geniş kök yapan ağaçlar dayanırlar. Bundan başka kıraç alanda yetiştirilecek ağaçların, Yaz Aylarında fazla hava nemi de istememeleri gerekir. Mesela elmalar, kıraç alana hiç gelmezler. Erikler de kıracı hiç sevmezler. Şu halde Orta Anadolu’nun kıraçlarının en iyi meyvesi armut, badem, zerdali, üvez, vişne ve alıçdır diyebiliriz.

Armut yetiştirilirken; buna anaç olarak, kazık köklü olan ahlat kullanılmalıdır. Badem de kazık köklü olduğundan kıraca iyi dayanır. Zerdalinin çok dallı bir kökü vardır; bu yüzden kıraçlara dayanabilmektedir. Alıç ve üvezinde kıraca dayanıklılığı bilinmektedir. Bunların yanında vişneye de yer verilebilir. Buna karşılık kiraz, elverişli bir meyve olarak dikkate alınamaz.

Kıraçlarda Ağaçlara Verilecek Şekiller Nelerdir?

Kıraç alanda ağaç yetiştirilirken, bunları yüksek boylu yapmamak doğru olur. Orta Anadolu’da yüksek boylu ağaçlarda, çok defa Güneş’in yakıcı tesiri ile ağaçların Güneş’e bakan taraflarında gövde yanıklığı olmaktadır. Bu sebeple ağaçlar, orta boylu (taçları toprak yüzeyinden yüz yirmi santim yükseklikte) veya alçak boylu (toprak yüzeyinden altmış veya seksen santim yüksek) yetiştirilmelidir. Böylece toprak yüzeyi de kısmen gölgelendirilmiş olur.

Bir başka konu ve yazımda buluşmak üzere…

Saygılarımla,

İbrahim Tınaztepe