MEYVE ÇÜRÜMESİ

Saygıdeğer Okuyucularım;

Yumuşak ve taş çekirdekli meyvelerde monilia, diğer bir isimle meyve çürümesi görülür.

Zararları

Elma, armut, erik, vişne, kiraz ve şeftalinin olgunlaşan meyvelerinde önceleri açık, sonraları koyulaşan çürükler meydana gelir. Daha sonar bunların üzerinde merkezleri bir, daireler halinde, gri-beyaz sporlar görülür. Hastalığa tutulmuş meyveler ya hasattan önce düşerler, ya da ağaç üzerinde kuruyarak buruşur; mumyalaşır ve dallara asılı kalırlar. Hastalık, yumuşak çekirdeklilerde siyah çürüme şeklinde kendini gösterir; o zaman gri küf meydana gelmez. Bilhassa meyvenin içi çürür ve dışı siyahlaşır. Monilia, taş çekirdekli meyve ağaçlarında genç dalların uçlarından itibaren kurumalarına sebep olur; zamk çıkarır. Ayrıca çiçek gözlerinin etrafında zamk oluşması ile gözlerin kurumasına ve meyve teşekkülüne de mani olur. İlkbahar’da çiçek açma zamanında çiçekler, dondan zarar görmüş gibi kararır ve kurur.

Sebepleri

Yumuşak çekirdeklilerde (Monilia Fructigena), taş çekirdeklilerde (Monilia Laxa) mantarları hastalığa sebep olurlar. Mantarlar, yanlız meyve çürümesine değil; aynı zamanda çiçek çürümesine, kurumasına ve bilhassa taş çekirdekli meyvelerde dal ve uç kurumasına da sebep olurlar. Hastalığı yapan mantar, Kış Aylarını ölü dal uçlarında ve kurumuş, mumyalaşmış meyvelerde geçirir. Çok miktarda meydana gelen kışlık sporları İlkbahar’da rüzgar, yağmur ve haşerelerle etrafa yayılır ve önce çiçeklere bulaşır. Daha sonra sürgünlere girer ve dalı kurutur hava şartları uygun gittiğinde mantar, ölü dal üzerinde gelişir. Bunlardan meydana gelen sporlar; rüzgar, böcek ve yağmurlarla etrafa yayılır. Daha sonra meyveler üzerindeki yara yerlerinden hastalık, meyvelere de bulaşır. Bu yaralar; don, dolu, yağmur, kirazda arı yemesi, iç kurdu tahribatı, kara leke, yaprak delen hastalıklar sebebiyle meydana gelir. Kabupu sağlam olan meyvelere hastalık bulaşmaz. Gelişmekte olan genç ağaçlar, meyve çürümesine karşı yaşlı ağaçlardan daha dayanıklıdır. Yağışlı ve fazla rutubeyli geçen İlkbahar, hastalığı arttırır.

İktisadi Önemi

Monilianın meydana getirdiği zarar büyüktür. Yağışlı geçen Yazlar’da; özellikle yumuşak kabuklu, kiraz, vişne ve eriklerde zarar çok büyük olur. Yurdumuzda ayva çürümesi de ekseri seneler yer yer büyük kayıplar meydana getirir. Çiçeklenme zamanında da görülen bu hastalık, çiçekleri kurutarak mahsul kaybına da sebep olur dal kurumaları ve zamk çıkarma sebebi ile de ağaç zayıf düşer.

Meyve çürümesini önlemenin en önemli tedbirlerinden biri, Kış Ayları’nda kuru dalcıkların kesilerek alınması ve mumyalaşmış meyvelerin toplanarak imha edilmesi gerekir. Taş çekirdekli meyvelerde monilia hastalığına tutulmuş dallar, sağlam yerlerine kadar kesilerek imha edilmelidir. Kuru dal ve çürük meyvelerin bahçelerde, ağaç altlarında bırakılmaması gerekir. Çiçek tomurcuklarını ve çiçekleri hastalıktan korumak, dal kuruması ve yeni sporların meydana gelmesini önlemek için ilaçlı mücadaleye de önem vermelidir. İlaçlamalar, belirli dönemlerde ve belirli aralıklarla üç defa yapılmalıdır. Gerek görüldüğü zaman, sayı daha fazla arttırılabilir.

Bir başka konu ve yazımda buluşmak üzere…

Saygılarımla,

İbrahim Tınaztepe