SEBZECİLİKTE TOPRAĞIN İŞLENMESİ ve ŞEKİLLERİ

Saygıdeğer Okuyucularım;

Sebze bitkileri, iyi işlenip hazırlanmış toprakları isterler. Toprağın işlenmesinden gaye; mümkün olduğu kadar derin ufalanıp kabartılmasını temin etmek, toprağın yüzüne düşecek suların içeriye kolaylıkla girebilmesini ve hem de sebze bitkilerinin köklerinin kaba ve yumuşak toprak içerisinde güzelce yayılmasını temin etmektir. Toprak, işlemekle aynı zamanda havalandırılmış olur. Toprağa verilen gübre, toprağın işlenmesi sayesinde içerisine gömülür.

Sebzecilikte başlıca üç türlü toprak işleme şekli vardır:

1. Toprağın Yüzden İşlenmesi: Küçük sebzecilik işletmelerinde el çapalarıyla; orta ve büyük işletmelerde el çapa makineleri ve daha büyük değişik aletlerle yapılmakatdır. Toprak, bu şekilde beş veya on santim derinliğinde işlenir.
2. Toprağın Orta Derinlikte İşlenmesi: Küçük sebze bahçelerinde çatal veya kürek bel ile orta ve büyük işletmelerde hayvan veyahut traktör ile çekilen pulluklarla toprağın on beş veya yirmi santim derinliğinde işlenmesine denir.
3. Toprağın Derin İşlenmesi: Buna “kirizma” adı da verilir. Sebze bahçesi topraklarının otuz ile altmış santim derinliğinde işlenmesine denir. Yeni kurulacak sebzecilik işletmelerinde, toprağın derin işlenmesine, yani kirizmaya ihtiyaç vardır. Küçük sebzecilik işletmelerinde bu iş, bel, kazma veya küreklerle; orta ve büyük sebzecilik işletmelerinde ise daha ziyade derin toprak işlemine elverişli kirizma pulluklarıyla yapılır.

Kirizmanın Faydaları

Sebze ziraatine ayrılacak olan bir arazinin derin işlenmesinin kirizmaya tabi tutulmasının faydaları şu sebeplerden dolayı ileri gelmektedir.

1. Kirizma, toprağı zararlı otlardan temizler. Bilhassa ayrık, kanyaş vs. gibi zararlı otlarla dolu arazi ancak kirizma vasıtasıyla temizlenebilir.
2. Kirizma, toprağı havalandırır. Topraktaki bakterilerin faaliyetlerini arttırır.
3. Kirizma edilmiş topraklar, kuraklıktan korkmaz. Çünkü; yağan yağmurlar, toprağa kolaylıkla nüfuz ederek aşağı tabakalara kadar iner ve orada birikir.
4. Kirizma edilmiş topraklarda yetişen sebzelerin kökleri, her tarafa kolaylıkla yayılarak kendilerine bol besleyici gıda maddeleri bulurlar.

Kirizmanın Derinliği

Kirizmanın derinliği; iklime, toprağa, yetiştirilecek sebze bitkisinin cinsine göre değişir. Kurak iklimlerde, toprağın üst tabakalarında rutubet bulunamayacağından dolayı bitki, köklerini derin tabakalara kadar salar. Onun için böyle iklimlerde kirizmayı derin yapmak lazımdır. Toprağın alt ve üst tabakaları aynı cinsten olan dolma arazide, kirizmayı az derin; toprak tabakaları sert ve ağır olan topraklarda ise derin yapmalıdır. Kökleri fazla derine gitmeyen sebzelerden mesela: çilek yetiştirmek için kırk veya kırk beş santim derinliğinde bir kirizma yeter.

Kökleri derine giden kuşkonmaz için elli, altmış santimlik bir kirizmaya ihtiyaç vardır. Diğer sebze bitkileri için otuz veya kırk santim derinliğinde bir kirimza yeterlidir. Kirizmanın mevsimi ise yazları kurak geçen yerlerde ekseriyetle ya İlkbahar’da ya da Sonbahar’da ilk yağmurlardan sonra yapılmalıdır.

Bir başka konu ve yazımda buluşmak üzere…

Saygılarımla,

İbrahim Tınaztepe