SEBZECİLİKTE MÜNAVEBE (EKİM SIRASI)

Saygıdeğer Okuyucularım;

Sebzeleri ev bahçelerinde ve tarlalarda yetiştirirken gelişigüzel ekilmemeli ve bir sıra takip edilmelidir. Bir yere, birbiri arkasına, aynı sebzeyi dikmeyerek sebzeleri bir sıra takip ederek yetiştirme usulüne “münavebe” adı verilir.

Münavebeyi icap ettiren değişik sebepler bulunmaktadır. Bu sebepler, fizyolojik ve ekonomik olmak üzere iki bölümde toplanabilir.

Fizyolojik sebepler

Sebzelerin besleyici maddelere (gübreye karşı olan ihtiyacı) her sebze türü topraktan aynı derecede besleyici madde almaz. Bazı sebzeler, topraktan en çok azot aldığı halde; bazıları, fosfor ve potasyum alır. Eğer biz bahçemize uzun yıllar aynı sebzeyi dikersek, o sebze daima en çok sevdiği gıdayı o topraktan fazlasıyla alacağından ikinci ve üçüncü defa ekilişinde toprakta istediği gıda azalmış olacağından iyi gelişemez. Bu durumun oluşmaması için daima aynı yere besleyici maddelerce başka başka ihtiyaçta olan sebzeleri ekmek ve sebze yetiştirilen toprakları muntazam bir surette gübrelemek lazımdır.

Sebzelerin Köklerinin Şekli

Sebze türlerinden bazılarının kökleri, kazık kök olup derine gider. Bazılarının da kökleri, yayvan olup toprak yüzüne yakın olan yerde yayılıp kalır; alt tabakalara inmez. Eğer bir sebze bahçesinde bir parsele daima kökleri yayvan giden sebzelerden ekecek olursak, o mahallin yalnız üst tabakalarında bulunan besleyici maddelerden istifade ederek toprağın alt tabakalarında bulunan diğer besleyici maddelerden faydalanamazlar. Halbuki aynı parsele kökleri yayvan giden sebzelerden sonra kökleri derine giden sebze türlerini dikecek olursak toprağın hem üst, hem de alt kısmında bulunan besleyici maddelerden en çok istifade etmiş olacaklardır.

Sebzelere Musallat Olan Böcekler ve Mantar Hastalıkları

Her sebze bitkisinin kendisine has, zararlı böcekler ve mantar hastalıkları vardır. Eğer bir toprağa daima aynı sebze türünü dikecek olursak, o sebze türünün hastalıkları da o mahalde çoğalır. Bunun önüne geçmek için yapılacak çare; aynı yere, arka arkaya aynı familyaya mensup olan sebze türlerini ekmemektir. Bu suretle, sebze türleri değişince artık o böcekler veya hastalıklar, yeni sebze türü üzerinde yaşayamayacaklarından dolayı kendi kendilerine yok olup giderler.

Sebze Bahçelerinde Münavebe Yaparak Yılda Üç Defa Ürün Alma Planı

1. Mart Ayı sonunda veya Nisan Ayı başında ilk turfanda; hıyar fideleri, fidelik yerlerinden alınarak bahçe ve tarladaki yerlerine dikilir. Burada Haziran sonuna kadar kalır ve mahsül alınır.
2. Hıyarın yerine Temmuz başında çalı veya barbunya fasülyesi ekilir. Ekime kadar burada kalır; ürün alınır ve sökülür.
3. Ekim’de fasülyeden boşalan yere kışlık ıspanak ekilir ve bütün Kış toplanır.

Bir başka konu ve yazımda buluşmak üzere…

Saygılarımla,İbrahim Tınaztepe